Amerikan dış politikası ve İsrail lobisi

Yaman TÖRÜNER

Geçen hafta, Amerikan dış politikasını derinden sarsacak bir kitap yayımlandı. John J. Mearsheimer ve Stephen M. Walt'ın yazdığı kitap "The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy (İsrail Lobisi ve Amerikan Dış Politikası)" adını taşıyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile ilişkilerimiz, bu arada Ermeni yasa tasarısının İsrail lobisince neden desteklendiği, Irak savaşının neden başlatıldığı gibi konuları anlayabilmek için kitabın mutlaka okunması gerekiyor. Hatta, yeni Dışişleri Bakanımızın bu kitabı bir an önce edinip ilk iş olarak okuması lazım.İsrail lobisini eleştirmek, ABD'de neredeyse tabu sayılıyor. Ancak, ABD dış politikasında son yıllarda yapılanların stratejik ve ahlaki bir açıklamasını yapmanın güçlüğü, lobi faaliyetlerinin gözden geçirilmesi ihtiyacını doğurdu. Kitaba göre, son hatalar, ABD'nin müttefikleriyle olan ilişkilerini bozduğu gibi, küresel terör tehdidini de artırdı.

Belgeleri de içeriyor

Bu konuda yazarın ilk eleştirisi olan "İsrail Lobisi" adlı makale, Mart 2006'da London Review of Books'ta yayımlandı. Aslında makale, Ocak 2005'ten itibaren hazırdı. Ama, makalenin yayımlanması çeşitli nedenler gösterilerek engellendi. Yayınından sonraki 2 ay içinde, internetten makalenin 275.000 kopyası indirilince, yazarlar bu kitabı hazırlamaya karar verdiler. Zaten, belgeleri de içeren bu denli geniş bir araştırmanın sadece makaleler seviyesinde sürdürülmesi de olanaksızdı.Mart 2006'daki makalenin yayımlanmasıyla, Wall Street Journal, Washington Post gibi gazetelerde, makaleye saldırılarda bulunuldu. New York Times, Financial Times, National Interest, Nation, Economist, Chicago Tribune gibi yayın organları makaleye ve eleştirilere geniş yer verdiler.Kitabın tümünün okunması lazım ama yazarların kitapta bahsettikleri konulardan bazı önemli bölümler şöyle aktarılabilir:

Hataların faturası kime çıkıyor?

::Irak savaşı fiyasko oldu. Burada uygulanan ABD politikaları hem kendisine hem de başkalarına zarar verdi. İsrail-Filistin sorunu çözülemedi. Hamas ve El - Fetih (Fatah) Filistin'i ele geçirmeye çalışıyor. Lübnan'daki Hizbullah sorunu devam ediyor. İran'ın nükleer bomba yapma çalışmaları sürüyor. El-Kaide'nin faaliyetleri önlenemedi. Sanayileşmiş ülke ekonomileri hâlâ büyük ölçüde, Körfez'den çıkan petrole bağlı.
::Gazeteci Michael Massing, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler dahil ABD Kongresinin yarısından fazlasının, İsrail lobisinin destekledikleri arasından seçilmiş olduğunu açıkladı.
::ABD dış politikasını büyük ölçüde İsrail lobisi şekillendiriyor. Ama, yapılan hatalar İsrail'e de zarar veriyor.
::Amerikalıların İsrail lobisi hakkında ileri geri konuşmaları zor. Ama, dünyayı yeniden şekillendirmeyi öneren Protokols of Elders of Zion'un (Sion Büyüklerinin Protokolleri) kabalist görüşlerinin ABD dış politikasını şekillendirdiği konuşuluyor. ABD'de, Musevilerin bankaları, medyayı ve diğer anahtar kurumları kontrol etmeleri sonucu, araştırmacı ilaç firmalarının, sendikaların, silah üreticilerinin lobi faaliyetleri tartışılabilirken, İsrail lobisi tartışılamıyor.
::Diğer önemli bir konu Musevilerin savunduğu Çifte Sadakat (Dual Loyalty) fikri. Buna göre, Museviler hem yaşadıkları ülkenin hem de İsrail'in çıkarını savunuyorlar. Ama, bu iki ülkenin çıkarları çelişirse, muhtemelen İsrail çıkarlarının savunulması baskın çıkıyor.

::ABD'deki İsrail lobisi, demokrasi tarihinin en etkili ve en büyük parayı toplayabilen lobisidir.
::Lobi sayesinde, ABD gerek barış ve gerek savaş durumunda İsrail'i kayıtsız şartsız desteklemektedir. Bu destek stratejik ortaklığın çok üzerindedir.
::ABD'de "Hıristiyan Siyonistler (Christian Zionists)" denilen bir kesim vardır. Bunlar, İsrail lobisiyle birlikte hareket ederler.
::ABD'nin Ortadoğu politikasını son dönemde, petrol şirketleri lobisi veya zengin petrol şeyhlerinin lobisi şekillendirmemiştir. Çünkü, onların süregelen çıkarları vardı ve düzeni değiştirmek istemediler.

Lobi olmasaydı, barış olacaktı

::İsrail Lobisi, kendi görüşlerini savunan politikacıları ödüllendirmekte, karşı çıkanları cezalandırmaktadır. Cezalandırma, seçim harcamalarına katılmama biçiminde olmaktadır.
::Irak Savaşı'na karar veren İsrail lobisi değildi ama lobi olmasaydı, sorunlar savaş çıkarılmadan çözülebilecekti.
::Suriye'ye karşı güdülen ve rejim değişikliği istemeye kadar varan politikaların arkasında, İsrail hükümeti vardı. Lobi olmasaydı, muhtemelen İsrail-Suriye barışı söz konusu olabilecekti.
::ABD'yi İran'a karşı sürekli kışkırtan da İsrail lobisi oldu. İran'ın başına Ahmedinecad gelmeden önce, nükleer silah yapımı konusunda bir anlaşma sağlanabilirdi.
::İsrail'in ABD tarafından kayıtsız şartsız destekleniyor olması, İslam ve Arap dünyasında derin kızgınlık yaratmaktadır.
::İsrail savunma sanayi öyle desteklenmiştir ki, 2004 yılında İsrail dünyanın 8. büyük silah sağlayıcı ülkesi olabilmiştir.
::ABD, artık İsrail'in stratejik bir varlık mı yoksa stratejik bir yükümlülük mü olduğuna karar vermelidir. Belki de, 11 Eylül saldırısı, ABD'nin İsrail'e verdiği şartsız destekler nedeniyle yapıldı.

İki bin yıldır bu topraktalar

::Tanrı tarafından Musevilere "Vaat Edilmiş Topraklar" varsa, bundan Araplara ve Filistinlilere ne? Onlar iki bin yıldır bu topraklarda oturuyorlar ve böyle bir vaade inanmıyorlar. Üstelik, tarih boyunca Araplar, Musevilere diğer devletlerin yaptıkları zulmü yapmadılar.
::Temel İsrail lobisi, American Israel Public Affairs Commity'dir (AIPAC). Washington Institute for Near East Policy (WINEP), lobiler için araştırmalar yapar. Anti-Defamation League (ADL) ise organizasyonların liderliğini üstlenmiştir. Christians United for Israel de (CUFI) işbirliği içinde yer alır. Israel Policy Forum (IPF), American Jewish Commitee gibi, American Jewish Yearbook'ta yer alan seksenden fazla lobi de faaliyetlerini bu kuruluşlara rapor ederler. JINSA ve WINEP gibi "think tank" kuruluşları da lobinin sonuç almasında etkili olurlar. (ADL'nin Ermeni tasarısını destekliyor olması, bu nedenle bizim için çok önemlidir.) Yazılanların abartılı olup olmadığını anlayabilmek için bile, bu kitap okunmalı.

Milliyet Gazetesi