Mehmet ALTAN
Bundan önce şimdikine çok benzeyen ‘tek süper güç’lü bir dünya ne zaman olmuş? Roma İmparatorluğu döneminde. 2008’e girerken... ABD’nin de Roma gibi çöküp çökmeyeceği tartışılıyordu.
Üstelik bunu ortaya sürenler de öyle sıradan birileri değil ...Örneğin, Amerikan Sayıştay’ı diyebileceğimiz ABD Kongresi’nin araştırma ve denetim organı ‘Goverment Accountability Office’in başındaki David Walker...
Walker Financial Times Gazetesi’ne ABD’nin bugünkü haliyle Roma’nın çöküşünü kıyaslayan bir yazı yazdı ve bu yazı tüm 2007 yılının ‘en çok okunan’ yazısı oldu...
***
Aslında...
David Walker, bu kanaate Amerikan kongresi için hazırladığı Rapor’da varıyor...
ABD hükümetinin mali açıklara ilişkin sürdürülebilir olmayan politika ve uygulamaları mevcut.
Sağlık alanında kronik hale gelmiş yetersiz fonlama...
Bir an önce harekete geçilmediği takdirde ciddi bir tehdit haline gelecek olan denizaşırı askeri sorumluluklar...
Walker bunlara hemen tedbir alınmazsa ortalığın ‘yangın’ yerine dönebileceğini söylemekte...
***
Peki Roma İmparatorluğu neden çökmüştü?
Walker’a göre:
1-İçerde ahlaki değerlerin ve politik nezaketin çöküşü.
2-Ülke dışında kendine aşırı güvenli ve aşırı derecede genişlemiş bir askeri gücün bulunması.
3-Merkezi Hükümetin mali sorumsuzlukları...
‘Tanıdık geliyor değil mi?’ diyor Walker. ‘Benim görüşüm şu ki; tarihten ders almanın ve Amerikan cumhuriyeti’nin tarihin sınavından geçmesini sağlamak için bir adım atmanın zamanı gelmiştir.’
Walker, kendisinin daha önce de bazı konularda uyarılarda bulunduğunu, ancak şu an sesini yükseltmesini gerektiğine karar verdiğini söylüyor.
Uyarılarda bulunduğu bazı konuların hükümetteki bazı isimlerle ilişkili olmaları nedeniyle son derece hassas konular olduğunu belirten Walker, ‘İnsanları alarma geçirmeye ve uyanma çağrısı yapmaya çalışıyorum Genel kontrolör olarak olayları uzun vadeli görme ve başkalarının konuşmakta tereddüt ettiği ya da konuşmak için uygun konumda olmadıkları konularda konuşabilme gücüm var.’ demekte...
***
Bulunduğu göreve Clinton döneminde atanan ve 15 dönemdir görevini sürdüren Walker’ın en büyük endişesi ise mali konularda...
ABD’nin mali dengesizliğinin ‘borç patlamasına giden bir yol’ olduğunu söyleyen Walker; ‘baby-boomers (ikinci dünya savaşından sonra doğanlar)ın emekliliklerinin yaklaşması, sağlık maliyetlerinin bir sarmala dönüşmesi, tasarruf oranlarının düşmesi ve yabancı borçlanmaya olan bağımlılığın artması ile birlikte hiç beklenmedik mali risklerle karşı karşıya kaldık’ diyor.
ABD’nin bugünkü eğitim, enerji, çevre, göç ve Irak politikaları da, O’na göre ‘sürdürülemez bir yolda.’
‘En büyük zenginliğimiz giderek artan fiziksel altyapı talebini karşılamamız olacak. Otoyollardan havaalanlarına, su ve kanalizasyon sistemimize kadar her şeyi modernize etmek için milyarlarca dolar harcamamız gerekecek. Geçenlerde Minneapolis’deki köprünün çökmesi çok ciddi bir uyarıydı.’
***
ABD’de ‘Roma gibi çökeriz’ paniği sürerken...
Gene Financial Times’da...
Bu kez ‘ABD ekonomisi için ‘sonu Osmanlı gibi olacak’ uyarısı’ yer aldı...
Bu uyarıyı yapan kim?
Harvard’lı profesör Niall Ferguson...
Financial Times’daki makalesinde, Osmanlı’nın borçları nedeniyle iflasına yol açan gelişmelerin bugün ABD’nin yatırım bankalarının hisselerini satarak yaşandığını iddia etti..
Nasıl?
Ferguson, ABD ekonomisinde ağır borç yükünden kaynaklanan sıkıntıları, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1870’li yıllarda yaşadığı krize benzetiyor
Ferguson, ‘Amerika için bir Osmanlı uyarısı’ başlıklı makalesinde Osmanlı ve o dönemde Osmanlı’ya bağlı hidivlik olan Mısır’ın Kırım Savaşı’ndan itibaren yüksek oranda borçlandığına dikkat çekti.
Örnek olarak 1862-1876 arasında Osmanlı kamu borcunun 3.3 milyon pound’dan 76 milyon pound’a yükselmesini gösterdi. ABD ve Avrupa piyasalarında 1873’te yaşanan krizin Ortadoğu’ya 1875’te ulaştığında Osmanlı’nın iflası ile sonuçlandığını, Mısır’ın da Süveyş Kanalı’ndaki hisselerini satmak zorunda kaldığını anlattı...
Sonra da şu tezi savundu:
‘Sonuç olarak bu ülkeler borç krizleri yüzünden gelir getirici varlıklarını yabancı kreditörlerine satmak zorunda kaldı. Osmanlı, Düyun-u Umumiye’yi kurarak önemli vergi gelirlerini doğrudan yurtdışına aktarmaya başladı. Mısır’da Süveyş hisselerini 4 milyon pounda İngilizler’e satarak önemli bir gelir kanalının Batı’ya yönelmesine neden oldu.
Sonuçta finansal güç Doğu’nun imparatorluklarından Batı’ya kaydı.’
Ferguson, bugün ise enerji zengini ülkelerin devletlerine ait yatırım fonlarının mortgage krizi karşısında ABD bankalarının hisselerine yatırım yaparak, benzeri süreci yaşattıklarını iddia etti. Ferguson, makalesinde şu değerlendirmede bulundu: ‘Bear Stearns, Citigroup, Morgan Stanley ve Merrill Lynch gibi gruplara yatırım yapıyorlar. Bu tür sermaye girişleri ABD finansal hizmetleri sektöründen yabancı hükümetlere kaynak transferi anlamına geliyor. 1870 yıllarında olduğu gibi finansal güç dengesi yine kayıyor. Bugün kayma, ABD ve diğer Batılı finansman merkezlerinden Ortadoğu ve Doğu Asya’daki otokrasilere doğru gerçekleşiyor.’
***
Sorum şu: ABD çöker mi?
Çökerse nasıl çöker, Roma gibi mi, Osmanlı gibi mi?
Star Gazete Online
Bundan önce şimdikine çok benzeyen ‘tek süper güç’lü bir dünya ne zaman olmuş? Roma İmparatorluğu döneminde. 2008’e girerken... ABD’nin de Roma gibi çöküp çökmeyeceği tartışılıyordu.
Üstelik bunu ortaya sürenler de öyle sıradan birileri değil ...Örneğin, Amerikan Sayıştay’ı diyebileceğimiz ABD Kongresi’nin araştırma ve denetim organı ‘Goverment Accountability Office’in başındaki David Walker...
Walker Financial Times Gazetesi’ne ABD’nin bugünkü haliyle Roma’nın çöküşünü kıyaslayan bir yazı yazdı ve bu yazı tüm 2007 yılının ‘en çok okunan’ yazısı oldu...
***
Aslında...
David Walker, bu kanaate Amerikan kongresi için hazırladığı Rapor’da varıyor...
ABD hükümetinin mali açıklara ilişkin sürdürülebilir olmayan politika ve uygulamaları mevcut.
Sağlık alanında kronik hale gelmiş yetersiz fonlama...
Bir an önce harekete geçilmediği takdirde ciddi bir tehdit haline gelecek olan denizaşırı askeri sorumluluklar...
Walker bunlara hemen tedbir alınmazsa ortalığın ‘yangın’ yerine dönebileceğini söylemekte...
***
Peki Roma İmparatorluğu neden çökmüştü?
Walker’a göre:
1-İçerde ahlaki değerlerin ve politik nezaketin çöküşü.
2-Ülke dışında kendine aşırı güvenli ve aşırı derecede genişlemiş bir askeri gücün bulunması.
3-Merkezi Hükümetin mali sorumsuzlukları...
‘Tanıdık geliyor değil mi?’ diyor Walker. ‘Benim görüşüm şu ki; tarihten ders almanın ve Amerikan cumhuriyeti’nin tarihin sınavından geçmesini sağlamak için bir adım atmanın zamanı gelmiştir.’
Walker, kendisinin daha önce de bazı konularda uyarılarda bulunduğunu, ancak şu an sesini yükseltmesini gerektiğine karar verdiğini söylüyor.
Uyarılarda bulunduğu bazı konuların hükümetteki bazı isimlerle ilişkili olmaları nedeniyle son derece hassas konular olduğunu belirten Walker, ‘İnsanları alarma geçirmeye ve uyanma çağrısı yapmaya çalışıyorum Genel kontrolör olarak olayları uzun vadeli görme ve başkalarının konuşmakta tereddüt ettiği ya da konuşmak için uygun konumda olmadıkları konularda konuşabilme gücüm var.’ demekte...
***
Bulunduğu göreve Clinton döneminde atanan ve 15 dönemdir görevini sürdüren Walker’ın en büyük endişesi ise mali konularda...
ABD’nin mali dengesizliğinin ‘borç patlamasına giden bir yol’ olduğunu söyleyen Walker; ‘baby-boomers (ikinci dünya savaşından sonra doğanlar)ın emekliliklerinin yaklaşması, sağlık maliyetlerinin bir sarmala dönüşmesi, tasarruf oranlarının düşmesi ve yabancı borçlanmaya olan bağımlılığın artması ile birlikte hiç beklenmedik mali risklerle karşı karşıya kaldık’ diyor.
ABD’nin bugünkü eğitim, enerji, çevre, göç ve Irak politikaları da, O’na göre ‘sürdürülemez bir yolda.’
‘En büyük zenginliğimiz giderek artan fiziksel altyapı talebini karşılamamız olacak. Otoyollardan havaalanlarına, su ve kanalizasyon sistemimize kadar her şeyi modernize etmek için milyarlarca dolar harcamamız gerekecek. Geçenlerde Minneapolis’deki köprünün çökmesi çok ciddi bir uyarıydı.’
***
ABD’de ‘Roma gibi çökeriz’ paniği sürerken...
Gene Financial Times’da...
Bu kez ‘ABD ekonomisi için ‘sonu Osmanlı gibi olacak’ uyarısı’ yer aldı...
Bu uyarıyı yapan kim?
Harvard’lı profesör Niall Ferguson...
Financial Times’daki makalesinde, Osmanlı’nın borçları nedeniyle iflasına yol açan gelişmelerin bugün ABD’nin yatırım bankalarının hisselerini satarak yaşandığını iddia etti..
Nasıl?
Ferguson, ABD ekonomisinde ağır borç yükünden kaynaklanan sıkıntıları, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1870’li yıllarda yaşadığı krize benzetiyor
Ferguson, ‘Amerika için bir Osmanlı uyarısı’ başlıklı makalesinde Osmanlı ve o dönemde Osmanlı’ya bağlı hidivlik olan Mısır’ın Kırım Savaşı’ndan itibaren yüksek oranda borçlandığına dikkat çekti.
Örnek olarak 1862-1876 arasında Osmanlı kamu borcunun 3.3 milyon pound’dan 76 milyon pound’a yükselmesini gösterdi. ABD ve Avrupa piyasalarında 1873’te yaşanan krizin Ortadoğu’ya 1875’te ulaştığında Osmanlı’nın iflası ile sonuçlandığını, Mısır’ın da Süveyş Kanalı’ndaki hisselerini satmak zorunda kaldığını anlattı...
Sonra da şu tezi savundu:
‘Sonuç olarak bu ülkeler borç krizleri yüzünden gelir getirici varlıklarını yabancı kreditörlerine satmak zorunda kaldı. Osmanlı, Düyun-u Umumiye’yi kurarak önemli vergi gelirlerini doğrudan yurtdışına aktarmaya başladı. Mısır’da Süveyş hisselerini 4 milyon pounda İngilizler’e satarak önemli bir gelir kanalının Batı’ya yönelmesine neden oldu.
Sonuçta finansal güç Doğu’nun imparatorluklarından Batı’ya kaydı.’
Ferguson, bugün ise enerji zengini ülkelerin devletlerine ait yatırım fonlarının mortgage krizi karşısında ABD bankalarının hisselerine yatırım yaparak, benzeri süreci yaşattıklarını iddia etti. Ferguson, makalesinde şu değerlendirmede bulundu: ‘Bear Stearns, Citigroup, Morgan Stanley ve Merrill Lynch gibi gruplara yatırım yapıyorlar. Bu tür sermaye girişleri ABD finansal hizmetleri sektöründen yabancı hükümetlere kaynak transferi anlamına geliyor. 1870 yıllarında olduğu gibi finansal güç dengesi yine kayıyor. Bugün kayma, ABD ve diğer Batılı finansman merkezlerinden Ortadoğu ve Doğu Asya’daki otokrasilere doğru gerçekleşiyor.’
***
Sorum şu: ABD çöker mi?
Çökerse nasıl çöker, Roma gibi mi, Osmanlı gibi mi?
Star Gazete Online
0 Yorum yapılmış.
Yorum Gönder
*Yorum yazma konusunda yardım almak için buraya tıklayınız.
*Yorum yaparken herhangi bir kişi veya kuruma hakaret unsurları içeren kelimeler kullanmayınız.