Rusya’da devrimci hareket 1860’larda Narodizm ile birlikte başlar.
Narodizmin fikir babası Aleksandr Ivanovich Herzen (1812-1870)‘di. Sonraları Çernişevski ve diğer aydınlar tarafından geliştirilmeye çalışılan Narodnik hareketin teorik temelleri 1850’li ve 1860’lı yıllarda onun tarafından atılmıştı.
Bir gazeteci ve politik düşünür olarak tanımlanan Herzen, My Past And Thoughts (1861-67) adlı kitabında kendi hayatını ve düşüncelerini anlattı.
Fransa ve İtalya’da iken 1848-49 devrimlerine tanık oldu. Daha sonra ilerici bir tarihsel güç olarak Avrupa’nın rolünün bittiğine inandı. Yaşlı Avrupa‘nın sosyalizmin ideallerini gerçekleştirmeye yetenekli olmadığının artık kanıtlandığını düşünerek, radikal bir yeni başlangıç için yüzünü Genç Rusya’ya döndü. Rusya’ya dönüşü teşvik etti. Geleceğin sosyalist toplumunun temellerinin Rus kollektivist köylü komününde bulunduğunu öne sürerek, devrimci potansiyeline inandığı Rusya’da sosyalizme kendine özgü bir geçişten sözetti. O‘nun 1850-51‘de İtalyan devrimci Giuseppe Mazzini’ye yazdığı mektubunda açıkladığı bu görüşleri bir “köylü sosyalizmi“ne tekabül ediyordu. Herzen, 1852‘de Londra’ya taşındı. Burada Rus ve Polonyalı sürgünlerin yardımıyla 1853‘te hükümeti ve kamuoyunu etkilemek amacıyla Özgür Rusya Basını adında bir gazete çıkardı. 1859‘da radikalizmi nedeniyle reformları tahdit ettiğini düşündüğü N. G. Çernişevski ile tartıştı. Reform ile devrim arasında kararsız bir duruş takındı. Zaman geçtikçe sosyalizmden daha az behsedip asıl çabasını hükümet ve kamuoyunu etkilemeye verdi. Daha sonra geri sola çark eden Herzen, Kolokol adındaki gazetesinde öğrenci gençlere Rus sosyalizmi doğrudan mesajıyla “halka gidin“ çağrısında bulundu. Aynı çağrıyı anarşist Mikhail Bakunin’e de yaptı. Bu sırada ılımlı kesimi kaybetti.
Herzen, 1865‘te genç Rus sürgünlerine yakın olmak amacıyla karargahını Cenevre’ye taşıdı. 1867‘de halkın ilgisizliği nedeniyle gazetesi yayınını kesti. Bu tarihten sonra enerjisini daha çok anılarını yazmaya verdi. My Past And Thought adlı eseri böyle ortaya çıktı.
1869‘da eski yoldaşı Bakunin ile mektuplaştı ve Birinci Enternasyonal‘le ilgilendi. Tüm yaşamı boyunca sosyalizm/devrim ile liberalizm/reform arasında gidip geldi. 1812‘de Moskova’da doğan Herzen, 1870‘te Paris’te öldü.
Kısacası, Narodnikler kendilerine “sosyalist“ dediler, hatta Marks’ın fikirlerini savunduklarını söyledilerse de bunu Rusya koşullarına uyarlayınca sosyalizmin taşıyıcısının köylü hareketi olduğunu öne sürerek bir küçük-burjuva sosyalizmini savundular. Bu inançla herşeyini bırakıp kendisini harekete adayan binlerce genç 1870‘lerde köylüleri harekete geçirmek üzere kitlesel halde kırsal alanlara gittiler. Ama tüm yiğitlik ve fedekarlıklarına rağmen köylüleri mobilize edemeyince köylülere ve kitlelere karşı güvensizliğe sürüklenip yeniden bireysel terörizme yöneldiler, tarihi kitlelerin değil kahramanların yaptığı tarzındaki seçkinci görüşü benimsediler.
Rusya’da ilk Narodnik örgüt 1860‘ta Genç Rusya adıyla Petersburg’da kuruldu, 1862-63‘te (veya 1876‘da) ise Zemlya-ı Volya kuruldu. Bu grubun kurucularından biri Plekhanov’du. Daha sonra bu grup bölündü ve Chernyi Peredel adında yeni bir Narodnik örgüt ortaya çıktı. Plekhanov ve arkadaşları bu bölünme sırasında Chernyi Peredel’de yeraldılar. 1883‘te Rusya’da ilk Marksist örgüt olan Emeğin Kurtuluşu Grubu’nu (böylece Rusya sosyalizmini) kuran kadronun tümü 1880-82 arasında bu Narodnik örgütten kopup Marksizmi benimseyenler oldu.
Narodizmin fikir babası Aleksandr Ivanovich Herzen (1812-1870)‘di. Sonraları Çernişevski ve diğer aydınlar tarafından geliştirilmeye çalışılan Narodnik hareketin teorik temelleri 1850’li ve 1860’lı yıllarda onun tarafından atılmıştı.
Bir gazeteci ve politik düşünür olarak tanımlanan Herzen, My Past And Thoughts (1861-67) adlı kitabında kendi hayatını ve düşüncelerini anlattı.
Fransa ve İtalya’da iken 1848-49 devrimlerine tanık oldu. Daha sonra ilerici bir tarihsel güç olarak Avrupa’nın rolünün bittiğine inandı. Yaşlı Avrupa‘nın sosyalizmin ideallerini gerçekleştirmeye yetenekli olmadığının artık kanıtlandığını düşünerek, radikal bir yeni başlangıç için yüzünü Genç Rusya’ya döndü. Rusya’ya dönüşü teşvik etti. Geleceğin sosyalist toplumunun temellerinin Rus kollektivist köylü komününde bulunduğunu öne sürerek, devrimci potansiyeline inandığı Rusya’da sosyalizme kendine özgü bir geçişten sözetti. O‘nun 1850-51‘de İtalyan devrimci Giuseppe Mazzini’ye yazdığı mektubunda açıkladığı bu görüşleri bir “köylü sosyalizmi“ne tekabül ediyordu. Herzen, 1852‘de Londra’ya taşındı. Burada Rus ve Polonyalı sürgünlerin yardımıyla 1853‘te hükümeti ve kamuoyunu etkilemek amacıyla Özgür Rusya Basını adında bir gazete çıkardı. 1859‘da radikalizmi nedeniyle reformları tahdit ettiğini düşündüğü N. G. Çernişevski ile tartıştı. Reform ile devrim arasında kararsız bir duruş takındı. Zaman geçtikçe sosyalizmden daha az behsedip asıl çabasını hükümet ve kamuoyunu etkilemeye verdi. Daha sonra geri sola çark eden Herzen, Kolokol adındaki gazetesinde öğrenci gençlere Rus sosyalizmi doğrudan mesajıyla “halka gidin“ çağrısında bulundu. Aynı çağrıyı anarşist Mikhail Bakunin’e de yaptı. Bu sırada ılımlı kesimi kaybetti.
Herzen, 1865‘te genç Rus sürgünlerine yakın olmak amacıyla karargahını Cenevre’ye taşıdı. 1867‘de halkın ilgisizliği nedeniyle gazetesi yayınını kesti. Bu tarihten sonra enerjisini daha çok anılarını yazmaya verdi. My Past And Thought adlı eseri böyle ortaya çıktı.
1869‘da eski yoldaşı Bakunin ile mektuplaştı ve Birinci Enternasyonal‘le ilgilendi. Tüm yaşamı boyunca sosyalizm/devrim ile liberalizm/reform arasında gidip geldi. 1812‘de Moskova’da doğan Herzen, 1870‘te Paris’te öldü.
Kısacası, Narodnikler kendilerine “sosyalist“ dediler, hatta Marks’ın fikirlerini savunduklarını söyledilerse de bunu Rusya koşullarına uyarlayınca sosyalizmin taşıyıcısının köylü hareketi olduğunu öne sürerek bir küçük-burjuva sosyalizmini savundular. Bu inançla herşeyini bırakıp kendisini harekete adayan binlerce genç 1870‘lerde köylüleri harekete geçirmek üzere kitlesel halde kırsal alanlara gittiler. Ama tüm yiğitlik ve fedekarlıklarına rağmen köylüleri mobilize edemeyince köylülere ve kitlelere karşı güvensizliğe sürüklenip yeniden bireysel terörizme yöneldiler, tarihi kitlelerin değil kahramanların yaptığı tarzındaki seçkinci görüşü benimsediler.
Rusya’da ilk Narodnik örgüt 1860‘ta Genç Rusya adıyla Petersburg’da kuruldu, 1862-63‘te (veya 1876‘da) ise Zemlya-ı Volya kuruldu. Bu grubun kurucularından biri Plekhanov’du. Daha sonra bu grup bölündü ve Chernyi Peredel adında yeni bir Narodnik örgüt ortaya çıktı. Plekhanov ve arkadaşları bu bölünme sırasında Chernyi Peredel’de yeraldılar. 1883‘te Rusya’da ilk Marksist örgüt olan Emeğin Kurtuluşu Grubu’nu (böylece Rusya sosyalizmini) kuran kadronun tümü 1880-82 arasında bu Narodnik örgütten kopup Marksizmi benimseyenler oldu.
0 Yorum yapılmış.
Yorum Gönder
*Yorum yazma konusunda yardım almak için buraya tıklayınız.
*Yorum yaparken herhangi bir kişi veya kuruma hakaret unsurları içeren kelimeler kullanmayınız.