Hasan KANBOLAT
Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi
Rusya Federasyonu, 17 Şubat’ta bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı tanımamaya devam ediyor. Ancak, Kremlin’in Kosova’yı tanımaması, Avrupa-Atlantik dünyası ile Kremlin’in uzlaşmadığı anlamına gelmiyor. Acaba, Avrupa-Atlantik dünyası ile Kremlin, Avrupa’nın yeniden oluşturulması ve fiilen (de facto) bağımsız olan devletlerin (Kosova, KKTC, Abhazya, Güney Osetya, Dinyesteryanı, Dağlık Karabağ vb.) farklı tarih aralıkları ile ‘tekil örnekler’ olarak tanınması konusunda anlaştılar mı? Kosova, bu anlaşmanın ilk adımı ise Kremlin’in karşı hamlesi Güney Osetya ve Abhazya ile başladı mı?
1991'de Gürcistan'dan tek yanlı kopan Güney Osetya yönetimi, bağımsızlığının tanınması için 3 Mart’ta Rusya Federasyonu, Bağımsız Devletler Topluluğu, BM ve AB'ye çağrıda bulunmuştur. Güney Osetya parlamentosu kabul ettiği kararda Kosova'nın ikna edici bir örnek olduğunu belirterek, Kosova örneği ile 'egemen devletlerin toprak bütünlüğü' argümanının önceliğini yitirdiğini savunmuştur. 6 Mart’ta Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Abhaz-Gürcü savaşı sonrası, Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından 19 Ocak 1996'dan beri Abhazya'ya uygulanan ekonomik ambargonun kaldırıldığını açıklamıştır. Güney Osetya'nın ardından 7 Mart’ta Abhazya parlamentosu da uluslararası topluma bağımsızlığın tanınması çağrısı yapmıştır. Abhazya parlamentosu ayrı bir açıklama ile de Rusya Federasyonu parlamentosunun alt kanadı Duma ile üst kanadı Federasyon Konseyi'nden Abhazya'yı tanımalarını istemiştir. Güney Osetya ve Abhazya’yı Dinyesteryanı (Pridnistrovye)’nin de takip etmesi beklenmektedir. Duma, 13 Mart'ta üç cumhuriyetin bağımsızlıklarının tanınmasını görüşmeye hazırlanıyor.
BM Genel Kurulu yeni bir devletin üyeliği konusunda ancak BM Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine karar alabiliyor. Kosova’nın bağımsızlığını çok sayıda devlet tanısa bile Çin ve Rusya Federasyonu veto haklarını kullanabilecekler. Bu noktada Kosova’nın BM’de tanınması karşılığında Kremlin bazı devlet (veya devletlerin) tanınmasını isteyecek gibi görünüyor. Böylece, Kremlin’in yeni lideri Medvedev, devlet başkanlığı görevine Mayıs ayında güçlü bir şekilde başlamayı arzulayabilir. Buna mukabil Washington ise Kosova’nın bağımsızlığı karşısında Kremlin’in hamlesini 2-4 Nisan’da Bükreş’te yapılacak olan NATO Bükreş Zirvesi’nden önce görmek isteyebilir.
Gelişmeleri yakından takip eden Ankara, Gürcistan’ın Abhazya’ya uyguladığı deniz ve hava ulaşım ambargosu ile ticari ambargonun insani ölçülere çekilmesini istiyor. Ayrıca Ankara, Türkiye ile Abhazya arasındaki ticari ve insani ilişkilerin Gürcistan ile Abhazya arasındaki mevcut ilişkiler kadar olmasını da arzu ediyor. Zaten, yasaklara rağmen Abhazya’nın ithalatının yüzde 70’i ve ihracatının yüzde 30’u Türkiye ile gerçekleşmektedir. Gürcistan ise Abhazya ve Güney Osetya sorununu toprak bütünlüğü çerçevesinde çözümleme kararlılığını sürdürüyor. Ayrıca Türkiye, barışın sağlanması ve tarafları tatmin edecek çözüm arayışına yönelik görüşmelere aktif olarak katılmanın yollarını arıyor. Abhazya ile Gürcistan arasındaki sorunların çözülmesi için Türkiye arabulucu olmaya hazır. Bu çerçevede, Gürcistan Devlet Başkanı Mikheil Saakaşvili ile Abhazya lideri Sergey Bagapş’ın 2008 yılı içerisinde muhtemelen Trabzon’da bir araya gelmesi bekleniyor. Bagapş’ın 21 Nisan 2007’de gerçekleşmesi beklenilen Türkiye ziyareti sağlık sorunları nedeniyle sonbahara ertelenmişti. Bagapş’ın 17-24 Ekim tarihleri arasında Türkiye’ye gayriresmî ziyareti Gürcistan’da iç karışıklıklar ve ülkenin devlet başkanlığı seçimine doğru gitmesi üzerine Gürcistan Başbakanı Zurab Nogaydeli’nin Ankara’dan talebiyle ikinci defa ertelenmişti.
Konuyla ilgili diğer bir gelişme ise, NATO’nun Güney Kafkasya ve Orta Asya Temsilcisi Robert Simmons’nın, S6-8 Mart tarihleri arasında Bakü’de yapılan NATO Parlamenterler Asamblesi’nin 68. Rose-Road seminerinde, Kosova'nın Dağlık Karabağ için örnek teşkil etmesinin söz konusu olamayacağını açıklaması oldu. Bu açıklamaya rağmen, AGİT Baş Danışmanı Lov Lints’in Kosova sorununun çözüm yönteminin Dağlık Karabağ’a örnek oluşturabileceğini söylemesi Güney Kafkasya’nın sıcak bir yaz geçireceğinin haberini vermektedir.
ASAM
Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi
Rusya Federasyonu, 17 Şubat’ta bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı tanımamaya devam ediyor. Ancak, Kremlin’in Kosova’yı tanımaması, Avrupa-Atlantik dünyası ile Kremlin’in uzlaşmadığı anlamına gelmiyor. Acaba, Avrupa-Atlantik dünyası ile Kremlin, Avrupa’nın yeniden oluşturulması ve fiilen (de facto) bağımsız olan devletlerin (Kosova, KKTC, Abhazya, Güney Osetya, Dinyesteryanı, Dağlık Karabağ vb.) farklı tarih aralıkları ile ‘tekil örnekler’ olarak tanınması konusunda anlaştılar mı? Kosova, bu anlaşmanın ilk adımı ise Kremlin’in karşı hamlesi Güney Osetya ve Abhazya ile başladı mı?
1991'de Gürcistan'dan tek yanlı kopan Güney Osetya yönetimi, bağımsızlığının tanınması için 3 Mart’ta Rusya Federasyonu, Bağımsız Devletler Topluluğu, BM ve AB'ye çağrıda bulunmuştur. Güney Osetya parlamentosu kabul ettiği kararda Kosova'nın ikna edici bir örnek olduğunu belirterek, Kosova örneği ile 'egemen devletlerin toprak bütünlüğü' argümanının önceliğini yitirdiğini savunmuştur. 6 Mart’ta Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Abhaz-Gürcü savaşı sonrası, Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından 19 Ocak 1996'dan beri Abhazya'ya uygulanan ekonomik ambargonun kaldırıldığını açıklamıştır. Güney Osetya'nın ardından 7 Mart’ta Abhazya parlamentosu da uluslararası topluma bağımsızlığın tanınması çağrısı yapmıştır. Abhazya parlamentosu ayrı bir açıklama ile de Rusya Federasyonu parlamentosunun alt kanadı Duma ile üst kanadı Federasyon Konseyi'nden Abhazya'yı tanımalarını istemiştir. Güney Osetya ve Abhazya’yı Dinyesteryanı (Pridnistrovye)’nin de takip etmesi beklenmektedir. Duma, 13 Mart'ta üç cumhuriyetin bağımsızlıklarının tanınmasını görüşmeye hazırlanıyor.
BM Genel Kurulu yeni bir devletin üyeliği konusunda ancak BM Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine karar alabiliyor. Kosova’nın bağımsızlığını çok sayıda devlet tanısa bile Çin ve Rusya Federasyonu veto haklarını kullanabilecekler. Bu noktada Kosova’nın BM’de tanınması karşılığında Kremlin bazı devlet (veya devletlerin) tanınmasını isteyecek gibi görünüyor. Böylece, Kremlin’in yeni lideri Medvedev, devlet başkanlığı görevine Mayıs ayında güçlü bir şekilde başlamayı arzulayabilir. Buna mukabil Washington ise Kosova’nın bağımsızlığı karşısında Kremlin’in hamlesini 2-4 Nisan’da Bükreş’te yapılacak olan NATO Bükreş Zirvesi’nden önce görmek isteyebilir.
Gelişmeleri yakından takip eden Ankara, Gürcistan’ın Abhazya’ya uyguladığı deniz ve hava ulaşım ambargosu ile ticari ambargonun insani ölçülere çekilmesini istiyor. Ayrıca Ankara, Türkiye ile Abhazya arasındaki ticari ve insani ilişkilerin Gürcistan ile Abhazya arasındaki mevcut ilişkiler kadar olmasını da arzu ediyor. Zaten, yasaklara rağmen Abhazya’nın ithalatının yüzde 70’i ve ihracatının yüzde 30’u Türkiye ile gerçekleşmektedir. Gürcistan ise Abhazya ve Güney Osetya sorununu toprak bütünlüğü çerçevesinde çözümleme kararlılığını sürdürüyor. Ayrıca Türkiye, barışın sağlanması ve tarafları tatmin edecek çözüm arayışına yönelik görüşmelere aktif olarak katılmanın yollarını arıyor. Abhazya ile Gürcistan arasındaki sorunların çözülmesi için Türkiye arabulucu olmaya hazır. Bu çerçevede, Gürcistan Devlet Başkanı Mikheil Saakaşvili ile Abhazya lideri Sergey Bagapş’ın 2008 yılı içerisinde muhtemelen Trabzon’da bir araya gelmesi bekleniyor. Bagapş’ın 21 Nisan 2007’de gerçekleşmesi beklenilen Türkiye ziyareti sağlık sorunları nedeniyle sonbahara ertelenmişti. Bagapş’ın 17-24 Ekim tarihleri arasında Türkiye’ye gayriresmî ziyareti Gürcistan’da iç karışıklıklar ve ülkenin devlet başkanlığı seçimine doğru gitmesi üzerine Gürcistan Başbakanı Zurab Nogaydeli’nin Ankara’dan talebiyle ikinci defa ertelenmişti.
Konuyla ilgili diğer bir gelişme ise, NATO’nun Güney Kafkasya ve Orta Asya Temsilcisi Robert Simmons’nın, S6-8 Mart tarihleri arasında Bakü’de yapılan NATO Parlamenterler Asamblesi’nin 68. Rose-Road seminerinde, Kosova'nın Dağlık Karabağ için örnek teşkil etmesinin söz konusu olamayacağını açıklaması oldu. Bu açıklamaya rağmen, AGİT Baş Danışmanı Lov Lints’in Kosova sorununun çözüm yönteminin Dağlık Karabağ’a örnek oluşturabileceğini söylemesi Güney Kafkasya’nın sıcak bir yaz geçireceğinin haberini vermektedir.
ASAM
0 Yorum yapılmış.
Yorum Gönder
*Yorum yazma konusunda yardım almak için buraya tıklayınız.
*Yorum yaparken herhangi bir kişi veya kuruma hakaret unsurları içeren kelimeler kullanmayınız.